تناسبات طلایی
همانطور که اشاره شد چارچوب یا کارد تصویر عامل مهمی در ترکیب بندی آن به شمار می رود. چارچوب تصویر ممکن است به شکل های متفاوت و گوناگون، ابعاد و اندازه و تناسب های مختلف وجود داشته باشد. رایج ترین شکل و تناسبی که برای کادرها به کار برده می شود مستطیلی مشهور به «مستطیل طلایی» است. نسبت طلایی در واقع توسط یونانیان در ساخت بناهای معماری و معابد به کار گرفته شد.
برای ترسیم مستطیلی به ابعاد طلایی کافی است ابتدا مربعی را رسم کرده و سپس آن را با خطی عمودی به دو قسمت تقسیم کنیم (همان محور تعادل). سپس کمانی به شعاع قطر مستطیل کوچک ترسیم می کنیم تا امتداد ضلع افقی مربع را قطع نماید (مطابق شکل). ابعاد مستطیل حاصل شده دارای تناسباتی است که به آن تناسب طلایی گفته می شود. در واقع براساس تجربه یونانیان باستان این تناسب طول و عرض شکیل تر از بقیه تناسبات است و دارای زیبایی خاصی است.
اگر توجه کنیم، به راحتی متوجه می شویم که ابعاد چارچوب بسیاری از پدیده های مرتبط با تصاویر، مانند قاب تلویزیون و مانیتور، کاغذهای معمولی A4، بسیاری از بیلبوردهای خیابانی، دارای تناسب طلایی هستند. استفاده از تناسب طلایی فقط مربوط به کارد تصاویر نیست، بلکه در اجزاء تصاویر نیز می توان از آن استفاده کرد. این تناسب امروزه کاربرد گسترهایی در زبان تصویر دارد.
تمرین ۱: تصویری را به ابعاد حدودی A4 انتخاب کنید (مثلا یک پرتره). یک کاغذ شفاف روی این تصویر قرار دهید، به گونه ای که تصویر زیر قابل رویت باشد. حال سعی کنید عناصر اصلی آن را (ابتدا نقاط، سپس خطوط و بعد اشکال) تشخیص داده و جدا کنید. آیا می توانید عنصری را حذف یا عنصر جدیدی به تصویر اضافه کنید؟
تمرین ۲: روی کاغذی سفید کادری را به دلخواه خود ترسیم کنید. سپس چهار نقطه را درون کادر قرار دهید، به گونه ای که کلیت تصویر در حالت تعادل قرار بگیرد. سپس شش نقطه دیگر، با اندازه هایی متفاوت را به این مجموعه اضافه کنید به گونه ای که درنهایت تعادل کلی همچنان حفظ شود.
