آرم، نشانه، سمبل و نماد واژگانی می‌باشند که به طور روزمره در زبان محاوره‌ای ما گاه و بی‌گاه شنیده می‌شوند. آنچه اهمیت دارد معنا و مفهوم این واژه‌هاست. گاه دیده می‌شود که برخی افراد بین آرم و لوگو تفاوتی قائل نمی‌شوند و عده زیادی فکر می‌کنند که لوگو معادل کلمه آرم است. در واقع بین لوگو و آرم تفاوت زیادی وجود دارد و تنها وجه مشترکشان این است که هر دو نشانگر خاص و منحصر به فرد، برای یک شرکت یا هر عنوان دیگری هستند. امروزه طراحی آرم یا نشانه از جمله وظایف هنرمند و طراح گرافیك می‌باشد. هر سازمان یا موسسه‌ای به هنگام شكل گیری، در صدد طراحی یك نشانه و آرم برای خود می‌باشد، تا بدین وسیله بتواند هویت و شخصیت اجتماعی خود را به دیگران معرفی نماید. اصولاً آرم یا نشانه مشخصه اصلی هر سازمانی بوده و حكم مهر و امضاء آن را دارد.
آرم:
آرم واژه‌ای فرانسوی است که واژه «نشانه» مناسب‌ترین معادل برای آرم در زبان فارسی می‌باشد البته گاهی به جای آرم از کلمه «سمبل» نیز استفاده می‌شود.
آرم معرف شخصیت و هویت یك مجموعه، شخص، شغل و یا هر گونه فعالیت می‌باشد. به همین دلیل بعضاً باید دارای قابلیت‌های بین‌المللی باشد.
در اصل آرم یک عنوان گرافیکی نیست بلکه یک نشانه، و تصویر (گرافیکی یا ساده) است٬ که هر کسی با دیدن این نشانه یا آرم می‌تواند به راحتی تشخیص دهید که این آرم مربوط به عنوان خاصی است، ولی ممکن است هیچ کس نتواند بفهمد که این نشانه مربوط به چه عنوان خاصی است (اسم شرکت و …) برای همین در کنار این نشانه یا آرم، اسم مربوط به شرکت و یا… که معمولاً اسمی خاص می‌باشد را قرار می‌دهند.
در حقیقت نشانه، آرم یا سمبل بیانگر چیزی است که در ذهن فرد، بر مفهوم و یا چیزی دیگر دلالت می‌کند و در بسیاری از موارد چون نامی تصویری برای فرد، مکان و یا موسسه به شمار می‌آید.
آرم یا نشانه یكی از مهم‌ترین موضوعات رشته گرافیك می‌باشد اصولاً طراحی یك نشان موفق، بیانگر توانمندی فكری و اجرایی هنرمند می‌باشد. چرا كه با کم‌ترین عناصر بصری و ایجاد فرم منسجم و واحد، بایستی دارای بیانی گویا، روان و ساده و زیبا باشد.
لوگو:
تصویر نام است. نامی تصویری است كه ساده، مختصر، مؤثر و موجز، موضوع را تجسم می‌كند. لوگو كاربرد و عملكرد معینی دارد كه حدود آن در جامعه ما مشخص نیست. در واقع لوگو یک عنوان است که با اشکال و صورت‌های مختلف گرافیکی که زائیده تفکر و تخیل طراح است، خلق می‌شود.
انواع نشانه از نظر بصری:
-
نشانه‌های تصویری عام (pictogram) پیکتوگرام
-
نشانه‌های تصویری خاص
-
نشانه‌های نوشتاری (logotype) لوگوتایپ
-
نشانه‌های تلفیقی
1- پیكتوگراما یا تصاویر ساده
این نوع از نشانه‌ها، عمدتاً از عناصر پیرامون ما می‌باشند، مثلاً تصاویری از اشیاء مختلف، گیاهان، حیوانات و انسان. این نوع نشانه‌ها با برداشتی از نمادهای طبیعی تهیه شده است كه به شكلی زیبا و در عین حال گویا، ساده شده‌اند. مثلاً فرم یك میوه كه با چند خط ساده نمایش داده شده است.
پیكتوگرام‌ها معمولاً برای بیان تصویری ساده و روان مورد استفاده قرار می‌گیرند. این مفاهیم می‌تواند هشدار دهنده، راهنمایی كننده و یا اشكال دیگری باشد. به عبارت دیگر با استفاده از این نمادهای تصویری می‌توانیم به ایجاد یك ارتباط تصویری دست یابیم.
عموماً این نوع از نشانه‌ها به منظور تسهیل در امر ارتباط در یك محیط بكار می‌رود. مثل علایم و نشانه‌های موجود در فرودگاه‌ها، ترمینال‌ها، راه آهن، فروشگاه، بیمارستان، پارك، باغ وحش، مهد كودك و یا تصاویر برخی از تابلوهای راهنمایی و رانندگی چون: محل عبور بچه‌ها، ورود كامیون ممنوع، محل ریزش كوه، جاده لغزنده است و …
در این نوع طراحی ممكن است نوع تصاویر استفاده شده با حذف چند بخش از عناصر اضافی یك فرم طبیعی پیدا نماید و یا در مرحله دیگر ممكن است علاوه بر حذف این بخش‌ها، در مجموعه تصویر نیز تغییر شكل صورت گیرد. بدین صورت كه می‌توان پس از ساده كردن تصویر، آن را به شكل فرم‌های هندسی تبدیل نمود مثل طراحی یك شكل در فرم دایره، مربع و …
اما تمامی این اصلاحات منوط به این است كه در نهایت، شكل و نشان بدست آمده از گویایی بسیار سهل و آسانی برخوردار گردد. به طوری كه به محض دیدن نشانه، به راحتی به مفهوم آن دست یابد.
این نشانه‌ها الزاماً یك تصویر نیستند، بلكه ممكن است با ساده كردن چند فرم و نهایتاً تركیب و انسجام آنان، به یك شكل مركب دست یافت. مثلاً برای بیان مفهوم «محل اشیاء گمشده» می‌توان با استفاده از چند شیء و یك علامت سوال این كار را انجام داد.
از دیگر خصوصیات پیكتوگرام‌ها این است كه به دلیل تعداد آنان در یك محیط، بایستی طراحی به گونه‌ای انجام گیرد كه در عین بیان مفاهیم مورد نیاز یك محیط، در كل دارای یك پیوستگی و همگونی شكلی با یكدیگر باشند، همانند طراحی یك مجموعه از حروف كه با وجود تنوع و تغییر شكل در هر یك از حروف، در مجموع تمامی آن‌ها دارای یك شخصیت هماهنگ است. این امر نیز می‌تواند با در نظر گرفتن برخی از عوامل طراحی به وجود آید. مثلاً كافیست تمامی آن‌ها به یك صورت ساده شوند و یا شكل ارائه تصویر با استفاده از خطوط باشد. این خطوط ممكن است به شكل شكسته و یا منحنی بكار روند و یا بالعكس می‌توان با سطوح تصاویر را نشان داد.
بنابراین با حفظ برخی از موارد در طراحی تمام اجزاء می‌توانیم این پیوستگی را حفظ نماییم.
پیكتوگرام‌ها به دلیل نیاز به سادگی و گویایی خاص خود از پیچیدگی كمتری نسبت به آرم برخوردار هستند. در این بخش نبایستی تصویر را با گنگی و یا پیچیدگی بیش از حد طراحی كرد. چرا که عملاً کار آیی خود را از دست خواهد داد.
2- نشانه‌های تصویری خاص
در این گونه از نشانه‌ها، همان‌طور كه از عنوان آن مشخص می‌گردد، عامل و نمادهای بكار رفته دارای قابلیت تصویری می‌باشند.
اصولاً بیشترین مفاهیم موجود دارای نمادی تصویری هستند. لذا می‌توان از بدو طراحی آرم، این امر را لحاظ نمود كه آیا بهتر است این نشانه با عنصر تصویری طراحی گردد یا خیر؟
در این صورت باید اهم عناوین موضوع پس از انتخاب نمادهای تصویری معادل، با یكدیگر تركیب شده و در مجموع به یك فرم واحد و زیبا برسند.
در طراحی این نوع نشانه‌ها، ممكن است فرم تصویری دارای یك، دو یا چند تصویری باشد. كه در این حالت توصیه می‌گردد از کم‌ترین و گویاترین نمادها استفاده شود چرا كه در طراحی نشانه‌ها سادگی همیشه یك اصل می‌باشد. این نمادها ممكن است به طور مستقیم یا غیر مستقیم گویای مفهوم مورد نظر باشد. به طور مثال در طراحی یك نشانه با موضوع فروشگاه پرندگان از تصاویر پرنده استفاده گردد كه در این صورت به طور مستقیم با موضوع مرتبط می‌باشد.
3– نشانه‌های نوشتاری یا لوگو تایپ:
نشانه‌های نوشتاری به آن دسته از نشانه‌ها گفته می‌شود که عناصر اصلی تشکیل دهنده آن‌ها حروف، کلمات و یا اعداد باشند. در واقع این عناصر جایگزین مناسبی برای تصویر شده‌اند.
نشانه‌های نوشتاری خود به دو دسته زیر تقسیم می‌شوند:
- نشانه‌های نوشتاری حاوی یک یا چند حرف که معمولاً حرف اول نام موسسه است. (منوگرام )
- نشانه‌های نوشتاری حاوی نام کامل مؤسسه یا موضوع نشانه (لوگوتایپ)
